یشگفتار
خداوند بشر را آفرید و پس از آفرینش او اسباب هدایت او را در اختیارش گذاشت تا بتواند از خودش به نحو احسن استفاده کند که اگر چنین نبود، او نمی‌دانست چگونه از خودش بهره بگیرد.
دیده‌اید که در دنیا اگر کارخانه‌ای وسیله‌ای می‌سازد، دفترچه راهنمای آن را هم در کنارش چاپ می‌کند تا از آن به نحو غلط استفاده نشود. بهترین مصنوع عالم، انسان است و خدای صانع در کنار صُنع خود، علاوه بر دفترچه راهنما، راهنمایانی نیز قرار داده است که با عملشان، طریقه استفاده از این اشرف مخلوقات را به مردم بیاموزند. این راهنمایان برای صاحبان اندیشه شناخته شده‌اند؛
یکی از آن راهنمایان، عقل است که دارندگان آن با تعریف «هُم اولوالالباب» ستایش شده‌اند. یکی دیگر از هدایتگران بشر در این عالم، پیامبر است با دستوری از سوی خالق بشر و با صفاتی از قبیل «شاهداً» و «مبشراً» و «نذیراً». یعنی انواع ابزار مدیریت در اختیار مردم قرار داده است تا با این وسایل انسان را به سوی سر منزل مقصود هدایت نماید. و یکی دیگر از سلسله هدایتگران، ائمه ما هستند که با ابلاغیه «یَهدون اِلی الخَیر» پس از رسول خدا9 این منصب بزرگ هدایتگری را بر عهده گرفته‌اند و کار خویش را به خوبی ارائه کرده‌اند.
هدایتگران دیگر، علمای دین هستند که برای دوران غیبت و دوری از حضور پیامبر و امام، با تأثیر از راه و روش قرآن و پیامبر و ائمه، به هدایت مردم مبادرت دارند و مردم را به سوی سر منزل مقصود هدایت می‌نمایند. اینان همان سفیران الهی با تعریفی همچون «فامَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَهُ فَارْجِعوُا فیها إِلى رُواهِ حَدیثِنا» به حمایت مردم کمر بسته‌اند و پس از آغاز دوران غیبت تاکنون، الحق خوش درخشیده‌اند. آنان نیز تعریف شده از لسان وحی هستند که فرمود: آیا کسانی که می‌دانند با کسانی که نمی‌دانند مساوی‌اند؟[1]
امیرمؤمنان7 علما را در میان مردم همچون ماه شب چهارده، و امام صادق7 مرکّب علما را برتر از خون شهدا می‌داند. روایات فراوانی در خصوص اینکه علمای عامل به ستاره تشبیه شده‌اند و لایق شفیع شدن در قیامت و وارثان پیامبران می‌باشند و نگاه به آنان بهتر از اعتکاف در مسجدالحرام است و زیارتشان بالاتر از طواف‌های متعددی در کعبه است و اینکه انسان باید یا عالم باشد یا در راه عالم شدن قدم بردارد و یا دوستدار علما باشد، از سفارشات امام صادق7 است.
تمام این تعاریف و صدها روایت دیگر از این قبیل، به خاطر کار مهمی است که آنها بر عهده دارند. امام حسن عسکری7 فرمودند: اگر علما نبودند همه از دین خدا برمی‌گشتند.
علما، گاهی در کتابخانه‌ی خود با شمشیر قلم در حال مبارزه و گاهی با قبول هجرت اجباری در حال تبعید و گاهی با زندانی بودن در مصاف با جهل و ظلم هستند. اگر مقبولیت مردمی علمای ربّانی نبود و اگر زبان گویای آنان از مظلومان دفاع نمی‌کرد و اگر قلم رسای آنان حقایق را -که حتی به‌قیمت جانشان تمام می‌شد- نمی‌نوشتند، اگر در مقابل منحرفانی همچون کسروی‌ها با نوشتن کتاب کشف الاسرار و در مقابل دودمان منحوس پهلوی با کتاب ولایت فقیه، راه را روشن نمی‌کردند، امروز از دین و آیین خبری نبود. علمای شهرها و روستاها که خار چشم دشمن و نور چشم مردم مؤمن بودند، نقش بی‌‌بدیلی داشته و اکنون نیز دارند.
علما محرم اسرار مردمند و مردم مخفی‌ترین مسائلشان را با خاطری آسوده از آنان می‌پرسند و در مشکلات‌شان به آنها التماس دعا می‌گویند و در مریض شدن فرزندشان به دعای آنها امیدوارند.
آیا هرگز از خود پرسیده‌ایم که عالِم محله ما که شب به همه دعا می‌کند و روز در کوچه و بازار مایه آرامش مردم است و مشغول خدمات عمرانی محل است و فکر و ذکرش مردم منطقه است، با چه مزد و مواجبی غیر از رضایت خدا چنین می‌کند؟! طلبه‌ای که وقتی در سفر تبلیغی‌اش می‌بیند وضع آب آشامیدنی مردم خراب است و بودجه‌ای هم ندارد، به قم آمده و خانه‌اش را می‌فروشد و خرج آب محلی که زادگاه او هم نیست، می‌کند، باکدام چشمداشتی و با کدام توقّعی چنین کاری را انجام می‌دهد؟
هرجا آثار مذهبی و عمرانی در روستاها به چشم می‌خورد، بدانید با حضور یک طلبه فعال، برای احداث آن اقدام شده است. مساجد، حسینیه‌ها، مراکز بهداشتی و برخی از مدرسه‌ها را باید از آثار اقدامات تبلیغی این عزیزان دانست. در این روزهایی که مردم جهان مبتلا به ویروس کرونا هستند، اولین گروهی که در ایران اسلامی به بیمارستان‌ها برای کمک و حتی نظافت رفتند و علاوه بر این کار به غسل و کفن و دفن عزیزان مشغول شدند، گروه جهادی حوزه علمیه بود که علاوه بر قم، اکنون در شهرهای دیگر هم شاخه‌هایی دارند و به این تلاش خداپسندانه در این راستا ادامه می‌دهند. و در این میان، عالمان فعال فاضلی را از دست داده‌ایم. منصفان قدرشناس، اینها را قبول دارند و این قبیل خدمت را از دیر باز شناخته‌اند.
مجموعه پیش روی شما شمّه‌ای از نقش علما و حوزه علمیه را به معرفی پرداخته است. امید است مورد رضای خداوند بزرگ قرار گرفته باشد و صاحب نظران عیوب کار ما را گوشزد کنند.
سید حسن موسوی خراسانی
محرم الحرام ۱۴۴۲ مطابق شهریور ۱۳۹۹
[1] . سوره زمر آیه 9
نسخه pdf کتاب howzeh
